Η ιστορία του συλλόγου
Τον προηγούμενο αιώνα, Σελτσιώτες (Οξυώτες) με διάθεση για δουλειά και κέφι για τη ζωή αναγκάζονται να ταξιδέψουν στα πέρατα του κόσμου για ένα καλλίτερο αύριο, ελπίζοντας ότι δε αργούσε εκείνη η μέρα που πάλι θα γύριζαν στους αγαπημένους τους. Στον τόπο τους. Οι σκληρές συνθήκες εργασίας στην ξενιτιά, η άσβεστη φλόγα και η αγάπη για την πατρίδα και τέλος η προοδευτικότητα που διέκρινε του Σελτσιώτες, ήτανε η αιτία για δημιουργία στο Χαρτούμ ενός γερού συνδέσμου με τη γενέτειρα γη. Στις 18 Μαΐου 1907 (όπως περιγράφει και το πρώτο επίσημο έγγραφο του αρχείου του Συνδέσμου) και αφού έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες, δημιουργείται – ιδέα του Βασίλη Πορφύρη - ταυτόχρονα σε Αθήνα (έδρα) και με Σύνδεσμο στο Χαρτούμ η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Σέλτσης «Ο Άγιος Νικόλαος». Πρώτος Πρόεδρος στην Αθήνα ο Αντώνης Ανδρονιάδης. Έναν αιώνα πριν η Οξυά ανασαίνει παντού από το Χαρτούμ, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, έως την Αμερική. Και με ταμείο 1.205 γρόσια (10,5 λίρες) και με συνδρομή τα 24 γρόσια (6 δρχ).
1907-21ος αιώνας - και συνεχίζουμε…
Η πολιτεία ενεργοποιείται και με βασιλικό διάταγμα στα 1908 «επιβεβαιώνει» την ίδρυσή της Αδελφότητας. Στα 1913 η Ήπειρος ολόκληρη ανασαίνει ελεύθερα. Η τότε επικαιρότητα δεν αφήνει περιθώριο για ξεγνοιασιά. Τα χρόνια σκληρά, οι δημοκρατικές πρωτοβουλίες άγνωστες, η αναστάτωση στα Βαλκάνια κάνει κουμπάρο της τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο . Η ενότητα, στην Ήπειρο τουλάχιστον, η μόνη τους έγνοια. Προτείνουν – μαζί με άλλους – την Ίδρυση της Πανηπειρωτικής, που παίρνει σάρκα το 1937. Το Αρχείο της Αδελφότητας με τα πενιχρά μέσα της εποχής κατάφερε να μεταφέρει στο χρόνο σημαντικά δείγματα ύφους, γραφικού χαρακτήρα αλλά και επικοινωνιακής προσέγγισης θεμάτων που αφορούσαν το ενδιαφέρον των ανθρώπων εκείνων για τα γεγονότα της εποχής τους. Για λόγους μνήμης οι Βασιλ. Πορφύρης, Δημ. Αθανασόπουλος, Αντ. Ανδρονιάδης, Αθ. Βαδάσης, Δημ. Νικολαϊδης, Διον. Καρατζάς, Διον. Χονδρογιάννης, Μαργ. Βενέτης, Ιωαν. Παπαχρήστος, Δημ. Παπαχρήστος, Χρ. Τσόλας, Χαρ. Παπαχρήστος, Απ. Κυπαρίσσης εκπροσωπούσαν την Αδελφότητα, στο Χαρτούμ, στην Adis Abeba, στην Αμερική, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα στην Αθήνα και φυσικά στη Σελτς που το 1924 που μετονομάστηκε σε Οξυά.
Η πολιτεία ενεργοποιείται και με βασιλικό διάταγμα στα 1908 «επιβεβαιώνει» την ίδρυσή της Αδελφότητας. Στα 1913 η Ήπειρος ολόκληρη ανασαίνει ελεύθερα. Η τότε επικαιρότητα δεν αφήνει περιθώριο για ξεγνοιασιά. Τα χρόνια σκληρά, οι δημοκρατικές πρωτοβουλίες άγνωστες, η αναστάτωση στα Βαλκάνια κάνει κουμπάρο της τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο . Η ενότητα, στην Ήπειρο τουλάχιστον, η μόνη τους έγνοια. Προτείνουν – μαζί με άλλους – την Ίδρυση της Πανηπειρωτικής, που παίρνει σάρκα το 1937. Το Αρχείο της Αδελφότητας με τα πενιχρά μέσα της εποχής κατάφερε να μεταφέρει στο χρόνο σημαντικά δείγματα ύφους, γραφικού χαρακτήρα αλλά και επικοινωνιακής προσέγγισης θεμάτων που αφορούσαν το ενδιαφέρον των ανθρώπων εκείνων για τα γεγονότα της εποχής τους. Για λόγους μνήμης οι Βασιλ. Πορφύρης, Δημ. Αθανασόπουλος, Αντ. Ανδρονιάδης, Αθ. Βαδάσης, Δημ. Νικολαϊδης, Διον. Καρατζάς, Διον. Χονδρογιάννης, Μαργ. Βενέτης, Ιωαν. Παπαχρήστος, Δημ. Παπαχρήστος, Χρ. Τσόλας, Χαρ. Παπαχρήστος, Απ. Κυπαρίσσης εκπροσωπούσαν την Αδελφότητα, στο Χαρτούμ, στην Adis Abeba, στην Αμερική, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα στην Αθήνα και φυσικά στη Σελτς που το 1924 που μετονομάστηκε σε Οξυά.
Έως το 1934 που η Φιλοεκπαιδευτική Αδελφότητα μετονομάστηκε σε Σύνδεσμο Αδελφότητας οι Κων. Κωτσίνας, Δημ. Λαμπρινίδης, Γ. Βαδάσης, Απ. Ανδρονιάδης, Βασιλ Ζάρρος, Ευαγ. Βαδάσης, Κατσάρης, Χρ, Μαργαρίτης, Λ. Ζάρρος, Ηλ. Ανδρονιάδης, Κ. Βαδάσης, Αθ. Ανδρονιάδης, Χαρ. Παπαχρήστος, Μάρκ. Παπαχρήστος, Ματθ. Καραγιάννης, Ανδ. Βενέτης, Αθαν. Γαλάνης, Θεοδ. Αθανασόπουλος, Αθαν. Παπαχρήστος, Γιωρ. Κυπαρίσσης, Αντ. Γκουντής, Μεν. Δημάρατος, Διον. Ράπος, Αθ. Μαργαρίτης και ο Κων. Λάζος επωμίζονται τις ευθύνες για την αναγέννηση του Συνδέσμου στα δύσκολα χρόνια εκείνης της εποχής. Από τον Αύγουστο 1935 έως τα Χριστούγεννα του 1940 τότε που η Ελλάδα βιώνει την εξωτερική και την εσωτερική απειλή, ο Σύνδεσμος και οι άνθρωποι που έχουν τις τύχες στα χέρια τους (Γεωρ. Κυπαρίσσης, Απ. Ανδρονιάδης, Λουκ. Ζάρρος, Δημ. Ανδρονιάδης, Βασ. Παπαχρήστος, Πετ. Αντωνιάδης, Θ. Βαδάσης, Αθ. Ανδρονιάδης, Μ. Κυπαρίσσης και ο Αθ. Πορφύρης) - είτε στη Βαρβάκειο Σχολή είτε στο Β΄ Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Αθηνών, είτε σε Αίθουσα του Συνδέσμου της Βούρμπιανης, - δίνουν τη δική τους μάχη. Φροντίζουν έτσι ώστε να αποσταλεί -τουλάχιστον στα παιδιά της Οξυάς που είναι στον πόλεμο- κάθε δυνατή βοήθεια (στάλθηκαν από 100 δρχ) καθώς και κάθε άλλη δυνατή αρωγή στις δύσκολες εκείνες στιγμές όπου τα ηπειρώτικα βουνά είναι γεμάτα αντάρα και η Κατοχή στην επικαιρότητα.
Το παλιό σχολειό κάηκε, μα η αναστύλωση του δεν θα αργήσει. Ο πόλεμος χτυπάει την πόρτα, τα χρόνια ζόρικα - θα τέλειωνε και το ψωμί «η Μπομπότα». Η λύση μια : να σκαφτεί το βουνό, να σπαρθεί και να μαζευτεί το καλαμπόκι, το σιτάρι να μπει σε αποθήκη για να το’ χουν τουλάχιστον στην Οξυά εύκολο. Να έχουν και τα ζώα «Ζαϊρέ». Η «Συντίλα» στο πρόγραμμα. Η Αθήνα δεν έχει αρχίσει ακόμη να ακούει ξένες γλώσσες π.χ. Ιταλικά, Γερμανικά. Εν τω μεταξύ είχαν προλάβει το 1937 να δουν ένα παλιό τους όραμα (1909) για την ενότητα όλης της Ηπείρου να παίρνει «σάρκα και οστά» με τη δημιουργία της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας, στη διοίκηση της οποίας είχαν τον πρωταγωνιστικό και συνάμα ουσιαστικό ρόλο. Στις 19.12.1940 η δράση του Συλλόγου περιορίζεται λόγω των εξαιρετικά δύσκολων συνθηκών που υπήρχαν στο Γράμο (Ιταλική Εισβολή, Γερμανική Κατοχή και Εμφύλιος). Όμως στις 21 Μάη 1960, σε αίθουσα της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας στην οδό Γ΄Σεπτεμβρίου 18, η φλόγα ξανανάβει και 41 κάτοικοι της Οξυάς αναθέτουν στους Βασιλ. Ζάρρο, Ελ. Γραικό, Μεν. Κυπαρίσση, Λουκά Ζάρρο, Παντ.Παπαχρήστο, Νικ. Ανδρονιάδη και Βασ. Παπαχρήστο την ευθύνη να πάνε το Σύλλογο μπροστά.
Αυτή η εντολή περνάει σε κάθε επόμενο Δ.Σ. και από γενιά σε γενιά και μάλιστα με μεγαλύτερη ευθύνη μιας και η κάθε εποχή έχει πιο σκληρά χαρακτηριστικά και αντικειμενικές δυσκολίες για την Οξυά και όχι μόνο. Μην ξεχνάμε ότι οι νέες γενιές έχουν αφήσει το πρώτο τους κλάμα μακριά της. Το στοίχημα όλων των επόμενων Δ.Σ. ήταν και είναι το γέλιο τους τουλάχιστον να ακούγεται στα δύο γέρικα πλατάνια της πλατείας και όχι μόνο , στο Βρομονέρι, στην Αγία Τριάδα, Στον Αϊ –Λιά, στα Ρόγγια, στο Κουρί, στη Δεξαμενή, στο Πάνω Κόνισμα κ. ά.
Ο Σύλλογος έκλεισε έναν αιώνα ζωής και… συνεχίζουμε.